ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ σε παιδιά προσχολικής ηλικίας

Από ποια ηλικία αρχίζουν τα παιδιά να φροντίζουν τον εαυτό τους και να αποκτούν μια σχετική ανεξαρτησία σε  σχεση με το περιβάλλον;

Καθώς το παιδί μεγαλώνει μαθαίνει να κάνει περισσότερα πράγματα για τον εαυτό του, από το να βγάζει την μπλούζα του μέχρι να βάζει στο μπολ τα δημητριακά του το πρωί.
Και ενώ το να βλέπετε την ανάπτυξη της ανεξαρτησίας του, μπορεί να σας προσφέρει γλυκόπικρα συναισθήματα το να μαθαίνει να φροντίζει τον εαυτό του είναι σημαντικό κομμάτι της προσωπικής και κοινωνικής ανάπτυξης του παιδιού σας.

Πότε αναπτύσσεται;
Το παιδί σας θα αρχίσει να κάνει πράγματα για τον εαυτό του κάποια στιγμή μετά τα πρώτα του γενέθλια. Η πρόοδος έρχεται πολύ γρήγορα περίπου στους 18 μήνες και ενώ τα παιδιά για αρκετά χρόνια θα χρειάζονται ακόμα την βοήθεια και την προσοχή σας για αρκετά χρόνια ακόμα, τα περισσότερα θα μπορούν να φροντίζουν τον εαυτό τους στα βασικά, όπως  να ντύνονται, να βουρτσίζουν τα δόντια τους, να πλένουν τα χέρια τους να τρώνε μόνα τους αι να πηγαίνουν στην τουαλέτα μόνα τους λίγο μετά τα τέταρτα γενέθλιά τους.

Πώς αναπτύσσεται;
Παρόλο που το παιδί σας δεν θα κάνει κάποια σημαντική αλλαγή στη φροντίδα του εαυτού του, μέχρι να φτάσει στην νηπιακή ηλικία, θα δείτε τα πρώτα σημάδια αρκετά σύντομα. Περίπου στους 8 μήνες, το μικρό σας θα αρχίσει να καταλαβαίνει πως τα αντικείμενα έχουν σχέση το ένα με το άλλο και μπορεί να αρχίσει να τα χρησιμοποιεί για το σκοπό που έχουν σχεδιαστεί, να βουρτσίζει τα μαλλιά του, να μιλάει στο παιχνίδι-τηλέφωνο κ.α. Κάποιες βδομάδες μετά θα αρχίσει να μαθαίνει πώς να πίνει από το ποτηράκι του και σε λίγους μήνες, θα μπορεί να το κρατάει από μόνο του.  Στους 11 μήνες, θα σηκώσει ακόμα και το χέρι ή το πόδι του, γι να σας βοηθήσει να το ντύσετε!
Το μικρό σας θα αρχίσει να αναπτύσσει την αίσθηση του εαυτού του λίγους μήνες μετά τα πρώτα του γενέθλια. Στους 15 μήνες θα αναγνωρίζει τον εαυτό του  στον καθρέπτη , δεν θα σηκώνει πια το χεράκι του προσπαθώντας να αγγίξει στον καθρέπτη το «άλλο» μωρό. Και λίγο αργότερα όπως και τα περισσότερα παιδιά νηπιακής ηλικίας, πιθανότατα θα περάσει από  μια περίοδο όπου θα λέει όχι ανυποχώρητα . Είναι ο τρόπος του να επιβάλλει τα νέα του συναισθήματα ανεξαρτησίας.

Η ώρα που θα φροντίζει τον εαυτό του
Καθώς η αίσθηση του εαυτού του αυξάνεται,, τόσο θα αυξάνονται και οι επιτεύξεις του στην προσωπική του φροντίδα.
Τα επόμενα τρία χρόνια το μικρό σας θα μπορεί να κάνει τα ακόλουθα:
-Nα χρησιμοποιεί πιρούνι και κουτάλι Ένα παιδί μπορεί να κατακτήσει αυτή την ικανότητα από τους 17 μήνες αλλά θα εδραιωθεί σαν  ικανότητα μέχρι τα τέσσερά του χρόνια, όπου τότε  θα μπουν και οι κανόνες για καλούς τρόπους στο τραπέζι!
-Να βγάζει τα ρούχα του Μια ικανότητα που μπορεί να αποκτηθεί όταν το παιδί είναι σχεδόν  2 ετών.
-Να βουρτσίζει τα δόντια του Θα μπορεί να «βοηθάει» σε αυτή την εργασία από τους 16 μήνες του, θα είναι αρκετά ικανό να το κάνει μόνο του μεταξύ 3-4 ετών, όμως θα χρειάζεται καθοδήγηση και επίβλεψη μέχρι και τα 7 του χρόνια.
-Να πλένει και να στεγνώνει τα χέρια του Μια ικανότητα που πρέπει να κατακτήσει πριν μάθει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα μόνο του.
-Να ντύνεται Από τα 2 του χρόνια μπορεί να ντυθεί με άνετα και φαρδιά ρούχα αλλά θα χρειαστεί ακόμα ένα χρόνο για να μάθει να το κάνει μόνο του. Στα 2,5 χρόνια του, θα τα καταφέρνει να βγάζει τα παπούτσια του .
-Να χρησιμοποιεί την τουαλέτα Το πότε ένα παιδί είναι έτοιμο να πάει στην τουαλέτα είναι κάτι σχετικό. Κάποια παιδιά αρχίζουν από τους 24 μήνες ή ακόμα και από τους 18 άλλα παιδάκια όμως θα χρειαστούν έναν ακόμα χρόνο για να μάθουν.
-Να ετοιμάζει το πρωινό του Κάποια παιδιά είναι ικανά να βάλουν δημητριακά στο μπολ τους από τα τρία τους , θα το κατακτήσουν όμως όλα τα παιδιά μέχρι τα τεσσεράμισι τους!

Ο ρόλος μας
Όπως πάντα είναι πολύ σημαντικό να τα ενθαρρύνουμε σε όλες τους τις προσπάθειες. Όποτε το παιδί μας προσπαθεί να κάνει κάτι, ανεξάρτητα από το αν τα καταφέρει ή όχι, να θυμάστε να του λέτε ότι είστε περήφανοι και να το ενθαρρύνεται να προσπαθήσει ξανά.
Προσέξτε όμως να μην επεμβαίνετε πολύ γρήγορα για να τα βοηθήσετε. Είναι πολύ σημαντικό να έχει αρκετό χρόνο  για να προσπαθήσει από μόνο του, με το δικό του τρόπο και ρυθμό . Να το αφήνετε και να κάνετε υπομονή με τις πρώτες του ατασθαλίες στο μπάνιο ή στην επιλογή των ρούχων του. Όσο πιο πολύ εξασκείτε τόσο καλύτερο γίνεται. Μην ξεχάσετε να θέσετε όρια και να βάλετε κανόνες, μετά τα 3 του χρόνια ( πριν τα τρία είμαστε εμείς υπεύθυνοι να το προστατεύουμε )  Να έχετε το νου σας όποτε το μικρό σας προσπαθεί να κάνει πράγματα από μόνο του. Όμως πρέπει να τεθούν κανόνες για το ότι .. ο φούρνος θα ανάβει μόνο  από εμάς , και το ψωμί το κόβει μόνο η μαμά . Δεν θα είναι συνεργάσιμο από την αρχή σε αυτό αλλά μετά τα τρία του χρόνια είναι η ηλικία για κανόνες!
Καθώς οι μήνες και τα χρόνια θα περνάνε, το παιδί θα γίνεται όλο και πιο καλό στο να τα καταφέρνει να φροντίζει μόνο του τον εαυτό του. Πριν το καταλάβετε θα μπορεί να δένει τα κορδόνια του και να κάνει μπάνιο μόνο του, και μετά είναι θέμα χρόνου μέχρι να μπορεί να βοηθάει βάζοντας τα ρούχα στο πλυντήριο και να μαγειρεύει, ή να μάθει να οδηγεί !!!

Ο ρόλος μας είναι να μάθουμε τα παιδιά να είναι ανεξάρτητα και αυτόνομα!

Για περισσότερες πληροφορίες , συμβουλές και συζητήσεις θα με βρείτε στην ομάδα Ο Κήπος της ΕΔΕΜ στο fb
https://www.facebook.com/groups/414095901999495/
Σταυρούλα Δριβάκου